Greinasafn fyrir merki: Hugverkaréttur

Um hönnun og stuld

Birt þann af

krummi1Lög um höfundarrétt eru úrelt. Þau eru ekki miðuð við nútímatækni og þau eru ekki miðuð við internetið. Netið gerir það reyndar að verkum að það er full þörf á því að samræma höfundarréttarlög um allan heim.

En lögin ættu ekki bara að þjóna þeim tilgangi að tryggja fólki rétt til heiðursins og tekna af eigin hugverkum, heldur ættu þau líka að vernda hinn almenna borgara gegn bulli á borð við það að handverkskennari sé að kenna börnum hönnunarþjófnað með því að láta þau styðjast við teikningar annarra.  Það er fráleit hugmynd að hönnuðurinn verði af tekjum þótt verk hans séu notuð í kennslu. Ég hef ekki tíma til að skrifa um þetta efni í dag svo þessi pistill sem ég birti 2011 verður að duga í bili.

Afsökunarbeiðni til DV

Birt þann af

Höfundarréttarmál hafa verið töluvert í umræðunni síðustu árin enda hefur umhverfi höfundarréttar breyst töluvert með almennri netnotkun. Samband höfundar og neytanda er ekki svo einfalt að höfundur framleiði og neytandi neyti, heldur á höfundur í sumum tilvikum líf sitt undir því að neytendur dreifi verkum hans, án þess að greiðsla komi fyrir, svo þversagnakennt sem það nú er. Þetta á ekki síst við um greinaskrif og tónlist.

Halda áfram að lesa →

Fánaberar fávísinnar

Birt þann af

Ég þakka lesendum skjót viðbrögð við beiðni minni um afrit af glærum sem ég nefndi í pistli gærdagsins. Ég fékk póst frá fólki sem ætlaði að útvega umrædd gögn en greip í tómt þar sem búið var að fjarlægja allt efni námskeiðsins af vefnum og einnig frá lesanda sem gat engu að síður gefið mér miklar og gagnlegar upplýsingar. Einnig heyrði ég frá fólki sem hefur á sama hátt og ég frétt af því að verk þess séu til umfjöllunar í kynjafræðinámskeiðum en á þess ekki kost að skoða hvort sú umfjöllun er fagleg og sanngjörn. Halda áfram að lesa →

Facebook getur EKKI selt eða gefið myndirnar þínar

Birt þann af
  • Myndin er stolin
  • Nei elskan. Facebook mun ekki öðlast útgáfurétt á fjölskyldumyndunum þínum ámorgun. Andlitið á þér verður ekki notað í auglýsingu fyrir bandarískt símafyrirtæki án samráðs við þig og facebook mun ekki selja einhverjum myndirnar af krökkunum þínum, sem mun svo selja þær áfram til einhvers sem selur þær barnaklámhring. Halda áfram að lesa →

Borðar Siv SS-pylsur?

Birt þann af

Öskra, félag byltingarsinnaðra stúdenta, hélt á tímabili úti einhverri skemmtilegustu vefsíðu Íslandssögunnar.

Eitt uppátækja Öskruliða var að birta á síðunni þekktar auglýsingar með nýjum textum. Tilgangurinn var pólitísk ádeila á fyrirtækin og þá einstaklinga sem leyfa auðvaldinu að nota nöfn sín og andlit í þeim tilgangi að græða meira og styrkja þannig völd sín og ítök í efnahagslífi og stjórnmálum.

Uppátækið kvað vera alveg ofboðslega ólöglegt (gott ef það stangaðist ekki á við höfundarréttarlög) og Öskru var hótað málsókn ef auglýsingarnar yrðu ekki fjarlægðar af síðunni. Aðstandendur síðunnar skeyttu því engu en ekkert hefur þó bólað á málsókn enn svo mér sé kunnugt.

Ég er ekki lögfróð en því skal ég vel trúa að það sé ólöglegt að nota andlit og nöfn fólks í auglýsingaskyni án samráðs við það. Mér þætti það allavega eðlilegt, þótt ég hafi svoem alveg húmor fyrir þessu ómekklega framtaki Öskruliða (enda voru þau að deila á fyrirbæri sem er 100 sinnum ósmekklegra.) Ég reikna t.d. með að Sláturfélag Suðurlands hafi í það minnsta spurt Björk Guðmundsdóttur álits (sennilega gaukað að henni einhverjum smápening líka) áður en teiknimynd af henni var notuð til að telja alþýðu manna á Íslandi trú um að það væri sérdeilis þjóðlegt að borða SS pylsur.

Ef er ekki beinlínis kolólöglegt að nota andlit annarra í þeim tilgangi að selja vöru, án samþykkis viðkomandi, þá er það í öllu falli siðferðilega umdeilanlegt svo ekki sé meira sagt. Það gildir einnig um teikningar. Réttur listamanna til að nota þekkt andlit til að koma á framfæri pólitískri ádeili, virðist þó ekkert vera ólöglegur eða umdeildur, NEMA þegar listamaðurinn kennir sig við róttækar stjórnmálastefnur og notar ljósmyndir í stað teikninga.

Má skopmyndateiknari nota mynd af Björk Guðmundsdóttur í auglýsingu án hennar samþykkis?
Má skopmyndateiknari nota mynd af Siv Friðleifsdóttur til að koma pólitískum skoðunum á framfæri,án hennar samþykkis?

Ég ræddi þetta við fjölskyldu mína í gær og sú skoðun var ríkjandi að það væri sjúkt og rangt að nota myndir í því skyni að græða á þeim, án samþykkis viðfangsins. En kannski er þetta ekki alveg svona einfalt.. Mágur minn benti á að hugsanlega hefði fjöldi manns keypt Moggann, bara út á mellumyndina af Siv. Auk þess er listamaðurinn á launum og vitanlega auglýsir hann sjálfan sig með hverri mynd sem hann birtir.

Má Öskra nota ljósmynd af Dr Gunna til að auglýsa skoðanir sínar? Hvað ef ljósmyndin er ekki varin af höfunarréttarlögum? Ef ég hef náð ljósmynd af Dr. Gunna, má ég þá nota hana í auglýsingu? Ef ég næ mynd af Siv Friðleifsdóttur að gúlla í SS pylsu, má ég þá nota þá mynd til að lýsa andúð minni á því fyrirtæki, án samráðs við hana? Má ég teikna slíka mynd og nota hana til að auglýsa pylsur eða snýst þetta um það hvort líkur séu á að ég hafi tekjur af myndinni?

Þegar allt kemur til alls finnst mér töluvert ósmekklegri tegund vændis að auglýsa pylsur með því að höfða til þjóðernishyggju en að falbjóða sig á götuhorni. Ég efast þó um að það færi verulega fyrir brjóstið á sauðmúgangum þótt hún Siv lýsti því yfir að Íslendingar borði SS pylsur, svo fremi sem hún héldi brókunum upp um sig.

Af góðum hugmyndum

Birt þann af

Það sem hefur komið mér mest á óvart á þessum tíma sem ég hef staðið í verslunarrekstri, er hvað margir virðast álíta það einhverskonar náðargáfu að fá hugmyndir. Iðulega kemur fólk til mín, jafnvel fólk sem ég þekki ekki neitt og þó einkum og sér í lagi fólk sem aldrei hefur komið nálægt rekstri, og gefur mér hugmyndir um það hvernig best sé að gera Nornabúðina að gullnámu. Halda áfram að lesa →