Í gær birti ég pistil þar sem ég gagnrýndi framsetningu vísindamanns í áhrifastöðu á því sem ég taldi í fyrstu að væri hugsað sem viðvörun við gervivísindum. Forseti verkfræði- og náttúruvísindasviðs HÍ póstaði á facebook, án nokkurrar gagnrýni, tenglum á greinar sem eiga að sýna fram á skaðsemi örbylgjuofna. Greinum sem hafa birtst á veftímaritum þar sem uppistaða efnis er einkar vafasöm „vísindi“ á borð við nýaldarkenningar, skottulækningar og geimverufræði. Mér fannst bagalegt að engar athugasemdir fylgdu.
(Þær greinar sem Kristín Vala tengdi á eru eftirfarandi:
http://www.globalhealingcenter.com/health-hazards-to-know-about/microwave-ovens-the-proven-dangers
http://www.jesus-is-savior.com/Disturbing%20Truths/microwaves.htmhttp://www.naturallifemagazine.com/0506/microwave.htm)
Þegar nánar var að gáð, kom í ljós að Dr Kristín Vala var ekki að grínast. Hún er í fullri alvöru að halda þeirri hugmynd að almenningi að örbylgjuofnar séu stórskaðlegir. Meðal þess sem fullyrt er í þeim greinum sem hún hefur tengt á er eftirfarandi:
- Vatn sem er hitað í örbylgjuofni og kælt svo niður, drepur plöntur.
- Örbylgjur valda hættulegum efnahvörfum í mjólk fyrir ungbörn.
- Blóð sem hitað er í örbylgjuofni drepur sjúklinga.
- Fæða sem elduð er í örbylgjuofni hækkar kólesterol og veldur ýmsum fleiri breytingum á blóði þeirra sem neyta þess.
- Matur sem eldaður er í örbylgjuofni er næringarsnauður.
- Regluleg neysla fæðu sem elduð er í örbylgjuofni brýtur niður ónæmiskerfið og veldur með tímanum minnisleysi, varanlegum heilaskemmdum, truflun á hormónastarfsemi, tilfinningalegu ójafnvægi og mörgum tegundum krabbameins.
Skýringarnar á öllum þessum hryllingi hljóma afar vísindalega í eyrum þess sem hefur litla þekkingu á eðlis- og efnafræði t.d:
- Örbylgjur valda því að sameindir umpólast, skipta um form (ísómerast) og sundrast.
- Örbylgjur eru það sama og geislun.
- Örbylgjur valda jónun.
Hreyfingu sameindanna (en hreyfing er forsenda þess að hiti myndist), er lýst með orðunum „this violent movement of molecules“ og að sögn greinarhöfundar veldur hún breytingum á sameindum. Ekki er útskýrt hversvegna meintar sameindabreytingar eru slæmar en af samhenginu má ætla að þær séu undirrót þeirra hryllilegu sjúkdóma sem örbylgjumatreiðsla á að hafa í för með sér.
Það að vera í nálægð örbylgjuofns á svo að leiða til enn frekari hörmunga m.a. „örbylgjuveikinnar“ sem tilteknir Rússar töldu sig hafa uppgötvað 1950. Einkenni hennar o.fl. einkenni sem nefnd eru í þeim greinum sem Kristín Vala mælir með eru t.d:
- Breytingar á blóðþrýstingi, hann lækkar fyrst en hækkar svo
- Orkuleysi
- Hárlos
- Höfuðverkur
- Svimi
- Verkir í augum
- Ský á auga
- Svefnerfiðleikar
- Einbeitingarleysi
- Kvíði, taugaspenna og óþol gagnvart áreiti
- Magaverkir
- Botnlangabólga
- Ófrjósemi
- Kransæðastífla
- Krabbamein
Þótt örbylgjuofnar komi frá Satni notar hann sjálfur gamaldags pott
Þetta hljómar allt saman skelfilega og ekki að undra þótt fyrstu viðbrögð lesandans séu þau að hringja á lögguna og biðja um aðstoð við að fjarlægja geislavopn af heimilnu. En þegar nánar er að gætt er full ástæða til að draga þessar fullyrðingar í efa. Aðal heimildirnar eru nefnilega annarsvegar rússnesk rannsókn frá 1950 og hinsvegar rannsókn Hans Ulrich Hertel og Bernard H. Blanc sem birt var í svissnesku tímariti, Journal Franz Weber,1991. Journal Franz Weber er ekki ritrýnt vísindatímarit og ekki er að sjá að greinin hafi birst í neinu virtu vísindatímariti.
Rannsóknin þótti svo vafasöm og greinin sett fram með þvílíku offorsi að mönnunum var stefnt fyrir rétt í Sviss. Blanc gaf út yfirlýsingu þar sem hann hafnaði aðild að greinaskrifum um skaðsemi örbylgjuofna og sagði niðurstöðurnar hafa verið birtar án síns samþykkis. Hertel fór fyrir dóm og tvö dómstig komust að þeirri niðurstöðu að honum skyldi bannað að tjá sig um skaðsemi örbylgjuofna á opinberum vettvangi. Gerræðislegt, vissulega enda hnekkti Mannréttindadómstóll Evrópu þessum dómi 1998, vitanlega með þeim rökum að málfrelsi manna megi ekki skerða. Dómurinn tók enga afstöðu til vísindagildis rannsókna þeirra Hertels og Blanc en Hertel voru dæmdar bætur. Þrír af níu dómurum mótmæltu niðurstöðu meirihluta dómsins.
Ekki hef ég fundið heimilidir um að þeir Hertel og Blanc hafi hlotið frekari frama innan vísindaheimsins. Þó er víst að að Hertel nýtur mikillar virðingar meðal nýaldarsinna. T.d. er iðulega vitnað í hann af fyrirlesurum „World Foundation for Natural Science„. Nafn stofnunarinnar hljómar vel þar til maður sér kynningarsíðu vefsetursins: „The World Foundation for Natural Science is the new Franciscan Scientific World Mission Endeavour of The New World Church. It is our mission to heal this world in accord with Natural Law, thus restoring Divine Order on this precious Planet Earth,“
Þegar Kristín Vala tengdi á þriðju greinina sem á að sýna fram á þá hættu sem stafar af örbylgjuofnum, velktist ég ekki lengur í vafa um að henni væri alvara. Greinin virðist fremur skrifuð af eldmóði en þekkingu. Eitt af því sem vakti mér verulegar efasemdir um vísindagildi hennar er sú staðhæfing greinarhöfundar að þeir sem flokka örbylgjufóbíuna sem gervivísindi, hafi ekki afsannað það sem áhangendur hennar halda fram. Þetta minnir óneitanlega á kröfu trúmanna um að efasemdamenn afsanni tilvist Gvuðs eða viðurkenni hana ella.
Ég spurði Kristínu Völu hvort hún teldi þessa grein standast vísindalegar kröfur. Hún taldi ekki vafa á því og vísaði því til staðfestingar á rannsókn Dr Cristina García-Viguera frá árinu 2003 sem vitnað er til í greininni. Hún benti einnig á umfjöllun BBC um þessa rannsókn og aðra finnska sem sýndi svipaða niðurstöðu. Reyndar er hér um að ræða rannsókn sem tekur aðeins til eins þáttar af þeim margvíslegu hörmungum sem örbylgjuofnar eiga að leiða til en þar fyrir utan staðfestir hún síður en svo hugmyndir um skaðsemi örbylgjuofna. Þegar ég benti Kristínu Völu á að aðstandendur rannsóknanna tækju einmitt fram að niðurstöður þeirra merktu ekki að fólk ætti að hafna örbylgjumatreiðslu heldur draga úr vatnsnotkun við suðuna, neitaði hún að ræða málið frekar.
Rannsóknin sem Kristín Vala nefnir er mjög sértæk, nær aðeins til áhrifa mismunandi matreiðsluaðferða á varðveislu andoxunarefna í spergilkáli. Þessi tiltekna rannsókn bendir til þess að örbylgjusuða með vatni varðveiti þessi ákveðnu efni síður en aðrar aðferðir. Þegar rannsóknin var kynnt var þessari niðurstöðu slegið upp í blöðum sem stórfrétt um að örbylgjumatreiðsla væri óheilsusamleg. Sú skýring sem bæði er gefin í niðurstöðum rannsóknarinnar (og sem aðstandendur hennar og aðrir sem hafa skoðað þessi mál hafa hamrað á í fjölmiðlum) er að meira af andoxunarefnum fari út í vatnið við örbylgjusuðu en við suðu í potti. Hinsvegar megi búast við því að þetta „vandamál“ hverfi með framþróun örbylgjuofna. Ýmsar aðrar rannsóknir komast ennfremur að gagnstæðri niðurstöðu, þ.e. að fæða missi síður næringarefni við matreiðslu í örbylgjuofni og C García-Viguera tekur það skýrt fram í rannsókn sinni.
Nýlegar rannsóknir virðast ekki styðja þá kenningu að örbylgjumatreiðsla eyðileggi mat og valdi margskonar hræðilegum sjúkdómum enda forsendan sjálf vafasöm. Nýjasta umfjöllunin um efna- og eðlisfræðileg áhrif örbylgjuhitunar sem ég fann með hjálp Gúgguls er eftir eðlisfræðiprófessorinn Louis A. Bloomfield. Hana er að finna í einni af eðlisfræðibókum hans fyrir almenning „How Everthing Works„, sem kom fyrst út 2006.
Bloomfield hafnar alfarið þeirri kenningu að örbylgjuhitun valdi óæskilegum breytingum á sameindum í matnum:
Microwaves don’t affect the molecular structure of the food, except through the thermal effects we associate with normal cooking (e.g., denaturing of proteins with heat and caramelizing of sugars). That’s because, like all electromagnetic waves, microwaves are emitted and absorbed as particles called „photons.“ The energy in a microwave photon is so tiny that it can’t cause any chemical rearrangement in a molecule. Instead, it can only add a tiny amount of heat to a water molecule. During the microwave cooking process, microwave photons stream into the food and heat it up. But millions of them would have to work together in order to cause non-thermal chemical changes in the food molecules and they don’t normally do that. The photons can only work together if there is a conducting material, such as a metal wire, inside the oven. In that case, the photons can accelerate mobile electric charges along the conducting paths and create sparks. Such sparks can cause chemical damage, but nothing worse than the chemical damage caused by scorching food with a flame or broiler. Even if your microwave is full of sparks for some reason, I doubt that the food will be any worse for you than it would be if you cooked it over an open flame or barbecue.
Ég hef verið spurð að því hversvegna ég, sem hef ekki einu sinni sérstakan áhuga á eðlisfræði, sé að ergja mig yfir því að einhver trúi á skaðsemi örbylgjuofna. Sannast sagna er mér slétt sama um það. Fólk má mín vegna forðast hvaða tækni sem það vill og éta eins mikið af hveitigrasi og makróbíótísku fæði og það lystir. Mér finnst hinsvegar nóg komið af vitleysunni þegar leiðandi vísindamaður tekur undir hugmyndir um að venjulegt heimilstæki valdi heilaskemmdum, kransæðastíflu og krabbameini. Sami vísindamaður rökstyður svo þessar tilgátur með tilvitnunum í grunnskólabörn og áratugagamlar rannsóknir sem hvergi njóta virðingar nema meðal nýaldarsinna og geimveruspekinga.
Finnst ykkur þetta í lagi?
