Kennum reykingar í grunnskólum

Reykingar eru stór þáttur í lífi Íslendinga. Í raun svo stór þáttur að það er hneykslanlegt að reykingakennsla skuli ekki löngu hafa verið tekin upp í skólum landsins. Hvernig stendur á því að börn eru ekki frædd um sögu reykinga, áhrif þeirra á menningu okkar, táknrænt mikilvægi þeirra í kvenfrelsisbaráttunni og þá fróun sem reykingar gefa í erfiðleikum? Auðvitað er ég ekki að tala um að eigi að boða reykingar í skólum, að sjálfsögðu eiga börnin að fá að ákveða sjálf um 14 ára aldurinn hvort þau reykja eða ekki. Hér yrði aðeins um kennslu að ræða, auk þess sem boðið yrði upp á reykstundir fyrir þau börn sem hafa eðlislægan áhuga á reykingum og sígarettuframleiðendur fengju tækifæri til að kynna vörur sínar í skólum.

Ég veit að ekki munu allir vera mér sammála og vil því færa rök fyrir þessari skoðun.

-Reykingar hafa haft mikil áhrif og jákvæð á menningu okkar.
Reykingar hafa áhrif á tískuna, margar þekktar persónur úr skáldskap og kvikmyndum reykja. Reykingar hafa verið notaðar sem tákn um sjálfstæði og frelsi og eru því frelsandi afl í sjálfu sér. Þannig notuðu margar kvenréttindakonur sígarettu sem yfirlýsingu um að þær stæðu körlum jafnfætis á sínum tíma og enn í dag nota unglingar reykingar til þess að rísa gegn foreldravaldi og staðfesta stöðu sína innan hópsins. Ef ekki væri fyrir reykingar væri sennilega mun meira um kúgun minnihlutahópa í dag.

-Reykingar eru grundvöllur samfélagsins. 
Það sannast á því að þær eru allt í kringum okkur en einnig gætir andlegra áhrifa reykinga greinilega í daglegu lífi almennings, einnig hjá þeim sem kalla sig reyklausa. Vanahegðun reykingamannsins tekur bara á sig aðeins aðra mynd hjá þeim sem ekki reykja. Ég nota t.d. kaffi á sama hátt og reykingamaðurinn notar sígarettu. Bæði til nautnar en stundum líka helli ég kaffi í bollann og gleymi því svo, rétt eins og reykingamaðurinn á það til að láta sígarettu brenna upp í öskubakkanum. Af þessu sést að reykingar eru í raun grundvöllur allra okkar athafna.

-Allir hafa einhverja reykingalega reynslu. 
Hver kannast ekki við að hafa fundið fyrir áhrifum tóbaksreyks án þess að kveikja í sígarrettu? Við sjáum jafnvel ungbörn sem gera sér ekki einu sinni grein fyrir því hvað nikótín er, róast þegar reyk er blásið framan í þau. Reyklausir verða fyrir áhrifum af reykingum, sama hversu mikið þeir eru á móti þeim. Þess eru jafnvel dæmi að fólk sem aldrei hefur reykt fái lungnakrabba af óbeinum reykingum.

-Fólk er líklegast til að byrja að reykja á aldrinum 13-16 ára. 
Á þessum aldri er fólk að máta hlutverk hins fullorðna og tileinka sér lífsafstöðu. Meirihluti unglinga er opinn fyrir reykingum á þessum árum, einkum þegar reykingar tíðkast í félagahópnum. Það að hinn einlægi barnshugur skuli taka gagnrýnislaust á móti sígarettunni sýnir hve sterkur grundvöllur er fyrir reykingum í samfélagi okkar.

-Á stund örvæntingarinnar eru allir reykingamenn. 
Reykingar eru huggun í harmi. Flestir reykingamenn reykja meira á tímum álags og erfiðleika. Algengt er að fólk byrji að reykja þegar það á um sárt að binda. Fyrir nokkrum árum kom hingað til lands hópur flóttamanna frá Kosovo. 75% þeirra sem reyktu höfðu byrjað á því í flóttamannabúðunum. Á stund örvæntingarinnar flýr flest fólk á náðir sígarettunnar sem sannar að reykingar eru manninum eðlilegar og nauðsynlegar.

-Allir menn reykja. 
Líka þeir reyklausu. Jafnvel hinn versti reykingafantíkus er reykingamaður innst inni. Reyklausir mótmæla því oft ákaft að þeir séu reykingamenn. Sumir þeirra skrifa harðorðar blaðagreinar um andúð sína á reykingum. Það er auðvitað merki um laumureykingar eða a.m.k. mikla nautn af óbeinum reykingum þegar menn eru svona uppteknir af skaðsemi reykinga. Einnig eru til samtök sem berjast gegn reykingum og má í raun tala um þau sem reykingamannafélög, enda snýst allt þeirra starf um reykingar.

Af ofansögðu má ljóst vera að í raun og veru ríkir fullkomin sátt um mikilvægi reykinga í samfélaginu. Það ætti því að vera sjálfsagt og eðlilegt að ríkið sjái reykingamönnum fyrir tóbaki og að hið jákvæða og góða við reykingar sé eðlilegur þáttur í öllu skólastarfi.